Urazy zębów u dzieci, zaraz po próchnicy, stanowią najczęstszą przyczynę wizyt z maluchem w gabinecie stomatologicznym. Uraz zębów mlecznych najczęściej przydarza się maluchom w wieku 2-4 lat i wynika w większości z przypadkowych upadków czy też z zabawy. Tendencja do takich wypadków maleje wraz z wiekiem, jednakże razem z nim pojawiają się już inne przyczyny ewentualnych urazów. I tak, uraz zęba stałego u dziecka dotyka na ogół 8-10 latków i spowodowany jest najczęściej uprawianiem sportów oraz bójkami. Co warto dodać, w każdej grupie wiekowej urazy zębów u dzieci przydarzają się dwa razy częściej chłopcom aniżeli dziewczynkom. Ryzyko urazów wzrasta również u dzieci z wadami zgryzu (a w szczególności z wychylonymi przednimi zębami), niepełnosprawnych fizycznie oraz chorych na padaczkę. Ukruszenia, złamania i wybicia zębów dotykają częściej zęby mleczne niż ich stałe odpowiedniki, gdyż to właśnie mleczaki mają krótsze korzenie, są mniejsze i słabiej zmineralizowane. Wszystko to czyni je oczywiście bardziej podatnymi na wszelkie urazy mechaniczne.
Uraz zęba u dziecka – rodzaje
Uraz zęba mlecznego z jakim dentyści mają najczęściej do czynienia to jego zwichnięcie całkowite, a więc wybicie. Dzieje się tak w przypadku, gdy dochodzi do zerwania więzadeł i utraty kontaktu zęba z zębodołem. Mówiąc kolokwialnie – ząb wówczas przestaje być częścią jamy ustnej. Zwichnięcie zęba może również przybrać łagodniejszą formę tzw. wstrząśnienia, ząb w tej sytuacji staje się bardziej czuły chociażby na opukiwanie, ale nadal tkwi w zębodole. Najczęstszy uraz zęba stałego u dziecka to z kolei jego złamanie w obrębie korony, rzadziej – w miejscu korzenia. W wyniku urazu w koronie zęba może dojść do odłamania bądź pęknięcia kawałka szkliwa, do złamania korony wraz ze szkliwem i zębiną obnażającego nerw zęba bądź do odłamania całej korony od korzenia zęba. Innymi możliwymi urazami zębów u dzieci jest ich wtłoczenie (gdy zostały wbite w zębodół) bądź ukruszenie.
Uraz zębów mlecznych – pierwsza pomoc
Zęby mleczne mają to do siebie, że cechuje je ograniczony czas przebywania w jamie ustnej. Warto również dodać, że zanim wypadną, w dziąsłach tuż pod nimi tkwią niewidoczne jeszcze zawiązki zębów stałych. A te jest bardzo łatwo uszkodzić chociażby ponownie umieszczając w zębodole wybity ząb mleczny, jak czyni się w przypadku zębów stałych. Dlatego też, uszkodzonych mleczaków stomatolodzy nie starają się za wszelką cenę utrzymać w buzi malucha. Jak zatem postępować, gdy u dziecka przydarzy się uraz zęba mlecznego? Przede wszystkim nie należy panikować, a o to dosyć łatwo, gdyż jama ustna jest bardzo ukrwiona i nawet jej najdrobniejszym urazom towarzyszy dużo krwi. Należy zatem zachować spokój i koniecznie udać się do stomatologa. Wcześniej, powinniśmy zachęcić dziecko do wyplucia krwi i delikatnie opłukać jego twarz i usta wodą. Można również w okolicę rany przyłożyć coś chłodnego, takie działanie zmniejszy prawdopodobieństwo pojawienia się obrzęku i zastopuje krwawienie. W przypadku wybicia zęba mlecznego w żadnym wypadku nie należy wkładać go z powrotem do zębodołu, należy jednak odszukać utracony ząb aby uzyskać pewność, że nie został on połknięty ani całkowicie wtłoczony do zębodołu. Jeżeli nigdzie nie możemy odnaleźć wybitego zęba mlecznego, stomatolog wykona zdjęcie RTG, które uwidoczni ewentualne jego wtłoczenie. Uraz zęba mlecznego bardzo często idzie w parze z uszkodzeniem tkanek miękkich – w takiej sytuacji konieczne jest dodatkowe zastosowanie antybiotykoterapii.
Uraz zęba stałego u dziecka – pierwsza pomoc
Zęby stałe, w przeciwieństwie do mlecznych, chcemy zachować w jamie ustnej jak najdłużej. Dlatego też, w przypadku wybicia zęba stałego dokonuje się jego replantacji, a więc ponownego umieszczenia w zębodole. W tym przypadku czas od urazu odgrywa decydującą rolę, bowiem ząb poza jamą ustną szybko obumiera. Co zatem robić gdy przydarzy się taki uraz zęba stałego u dziecka? Przede wszystkim należy uspokoić dziecko i jak najszybciej odnaleźć wybitego zęba. Następnie, delikatnie podnosząc za koronę należy umieścić go w pojemniczku z mlekiem, solą fizjologiczną bądź…śliną. Takie warunki zwiększą żywotność zęba poza jamą ustną, dzięki czemu będziemy mieli nie 30 min., a maksymalnie 2 godz. na pojawienie się u stomatologa. Po tym czasie, szansa na ponowne, trwałe umieszczenie zęba w zębodole jest niestety nikła. W przypadku całkowitego wybicia zęba, odważni rodzice mogą również samodzielnie dokonać włożenia zęba do zębodołu. W tym celu należy opłukać ząb przez 10 sek. w mleku bądź pod bieżącą wodą, następnie umieścić go prosto i odpowiednią stroną w pustym miejscu po zębie. Dziecko, w celu unieruchomienia zęba, powinno zagryźć chusteczkę higieniczną do nosa. W przypadku replantowanych zębów bardzo istotne są kontrole stomatologiczne. Dentysta ocenia wówczas stan miazgi, jeżeli stwierdzi jej obumarcie wdraża leczenie endodontyczne. W tym okresie niezmiernie ważna jest również odpowiednia higiena jamy ustnej – mycie zębów po każdym posiłku oraz płukanie jamy ustnej płynem z chlorheksydyną. Dodatkowo, w celu utrzymania stabilności ponownie umieszczonego w zębodole zęba, należy wprowadzić miękką dietę na około 10 dni.
Inne urazy zębów u dzieci – pierwsza pomoc
Oczywiście wybicie zęba to nie jedyny możliwy uraz zęba u dziecka. W przypadku złamania zęba, należy odnaleźć jego utracone fragmenty, umieścić w pojemniczku z solą fizjologiczną, mlekiem bądź śliną i udać się do stomatologa. Ten, dokona próby doklejenia danego kawałka zęba. Jeżeli ząb został lekko ukruszony, dentysta wygładzi go lakierem fluorowym żeby nie kaleczył języka i warg. Jeżeli podczas jakiegokolwiek urazu doszło do uszkodzenia tkanek, stomatolog na ogół wdraża profilaktykę przeciwtężcową, a nawet antybiotykoterapię.
W przypadku każdego wypadku, bez względu na to czy ząb się tylko ukruszył czy wypadł, należy jak najszybciej zgłosić się do stomatologa. Należy bowiem wiedzieć, że uraz zęba mlecznego czy stałego u dziecka może dać o sobie znać nawet kilka lat po wypadku.
Urazy zębów u dzieci - leczenie
.