Zwichnięcie zęba
Zwichnięcie zęba to uraz zęba, w wyniku którego ząb przemieszcza się w zębodole odchylając się od swojej osi i od osi uzębienia. Przyczyną zwichnięcia zęba zazwyczaj bywa upadek, uprawianie sportu czy bójka. Prawdopodobieństwo takiego urazu wzrasta u osób z wadami zgryzu (tyłozgryzem częściowym lub całkowitym czy zgryzem otwartym), chorobami układu nerwowego (np. padaczką), z upośledzoną koordynacją mięśni bądź schorzeniami ograniczającymi sprawność fizyczną. Zwichnięcie zęba najczęściej dotyczy zębów przednich, a zwłaszcza górnych jedynek.
W zależności od stopnia zaawansowania zwichnięcia, można wyróżnić:
- wstrząs zęba polegający na uszkodzeniu struktur podporowych zęba. Ząb wówczas staje się wrażliwy na opukiwanie i dotyk, jednak nie uległ przemieszczeniu i wyraźnie nie zwiększyła się jego ruchomość;
- nadwichnięcie zęba w wyniku którego zwiększyła się ruchomość zęba, lecz nie uległ on przemieszczeniu. Wówczas ząb wykazuje wrażliwość na opukiwanie, może również wykazywać dolegliwości bólowe podczas nagryzania;
- zwichnięcie (przemieszczenie) boczne w wyniku którego ząb uległ przemieszczeniu w kierunku podniebienia lub warg;
- wysunięcie zęba z zębodołu w wyniku którego ząb uległ przemieszczeniu wzdłuż swojej osi długiej, stał się wydłużony i towarzyszy mu zwiększona ruchomość;
- zwichnięcie z wtłoczeniem zęba polegające na wbiciu zęba w głąb kości wyrostka zębodołowego. Najczęściej temu rodzaju urazowi towarzyszy uszkodzenie struktur nerwowo-naczyniowych czy podporowych zęba;
- zwichnięcie całkowite (tzw. wybicie zęba) polegające na całkowitej utracie kontaktu zęba z zębodołem w wyniku przerwania wszystkich więzadeł ozębnej. Uraz ten stanowi 0,5-16% wszystkich urazów zębów i jest najczęściej spotykany u dzieci w wieku 7-10 lat.
Zwichnięcie zęba – leczenie
Rodzaj leczenia w przypadku zwichnięcia zęba uzależniony jest od stopnia jego zaawansowania, czasu, który upłynął od zdarzenia oraz typu uzębienia. Jeżeli doszło jedynie do rozchwiania zęba, stabilizuje się go specjalną szyną zakładaną na okres 5-6 tygodni. W przypadku całkowitego zwichnięcia zęba, to jest wybicia go z jamy ustnej, przeprowadzany jest natomiast zabieg replantacji zęba polegający na ponownym umieszczeniu zęba w zębodole. Istnieje jednak kilka warunków – należy jak najszybciej udać się do stomatologa i do tego czasu przechowywać ząb w odpowiednich warunkach (tzn. w pojemniczku z mlekiem lub solą fizjologiczną). Można również dokonać samodzielnej próby replantacji – wówczas należy delikatnie podnieść ząb (trzymając go za koronę), przepłukać pod bieżącą wodą i umieścić go w odpowiedniej pozycji w zębodole. Następnie należy przygryźć chusteczkę w celu stabilizacji zęba. Warto również wspomnieć, że replantacja możliwa jest wyłącznie w przypadku zdrowych zębów stałych. Ponowne umieszczenie w zębodole wybitego zęba mlecznego mogłoby bowiem uszkodzić znajdujące się w dziąśle zawiązki zębów stałych. Jeżeli natomiast doszło do zwichnięcia z wtłoczeniem zęba w zębodół, możliwe są trzy metody leczenia. Jeśli wtłoczenie jest niewielkie, a rozwój korzenia zęba niezakończony, można pozostawić ząb w obecnej pozycji czekając aż samoistnie wysunie się z zębodołu i przyjmie wcześniejszą pozycję. W przypadku wtłoczeń głębokich wdrażane jest leczenie chirurgiczne (koronę, za pomocą kleszczy, umieszcza się w prawidłowym położeniu dokonując wcześniej znieczulenia miejscowego) lub ortodontyczne. To ostatnie jest proponowane w sytuacji, gdy dostęp do komory zęba jest niemożliwy.