Uraz zęba

Uraz zęba to uszkodzenie zęba, do którego doszło na skutek upadku, zderzenia bądź uderzenia przez jakiś obiekt. Na urazy zębów szczególnie narażone są dzieci, osoby uprawiające sporty,  posiadające nagryz poziomy oraz używające zębów w niewłaściwym celu (np. do otwierania butelek). Urazom najczęściej ulegają górne siekacze centralne tzn. jedynki, czego przyczyną jest ich umiejscowienie i ułożenie (wystają podpierając wargę) oraz specyficzna, kanalikowa budowa.

Klasyfikacja urazów zębów wraz z procedurą leczenia:

• złamanie korony zęba w obrębie szkliwa – wymaga wygładzenia brzegów szkliwa z remineralizacją preparatami fluorkowymi;
• złamanie korony zęba w obrębie szkliwa i zębiny – wymaga pokrycia zębiny twardniejącym preparatem z wodorotlenkiem wapnia, zabezpieczenia go kompozytem i rekonstrukcji zęba (własnym utraconym fragmentem zęba bądź specjalnym materiałem);
• złamanie korony zęba z obnażeniem miazgi – wymaga leczenia kanałowego, a w poważnym stanie u osób dorosłych zalecane jest częściowe usunięcie miazgi. Rodzaj leczenia uzależniony jest od czasu, jaki upłynął od wypadku oraz od rozległości urazu. W zależności od tego, dokonuje się pokrycia bezpośredniego miazgi, jej amputacji częściowej bądź całkowitej.
• uraz prowadzący do utraty żywotności miazgi – wymaga całkowitego usunięcia miazgi, leczenie odbywa się pod znieczuleniem;
• całkowite zwichnięcie zęba – leczenie uzależnione jest od stopnia zwichnięcia zęba. W zależności od tego wdraża się leczenie zachowawcze (obserwację zęba oraz podanie leków przyspieszających regenerację uszkodzonych tkanek) bądź ortodontyczne (stabilizacja zęba za pomocą szyny bądź chirurgiczne umiejscowienie zęba);
• złamanie korzenia – złamanie pionowe i skośne wymaga usunięcia zęba, natomiast w przypadku złamania poprzecznego można ustabilizować i uratować ząb doklejając do niego utracony fragment;
• zwichnięcie częściowe zęba – podobnie jak w całkowitym zwichnięciu zęba, leczenie uzależnione jest od stopnia urazu;
• złamanie korony w okolicy szyjki zęba – wymaga ekstrakcji zęba;
• urazy zębów mlecznych – leczenie uzależnione jest od stopnia urazu.

Postępowanie w przypadku urazu

Sposób postępowania zależy od rodzaju urazu oraz od typu zęba, który uległ uszkodzeniu. W przypadku złamań czy ukruszeń zębów stałych, należy odnaleźć utracone fragmenty zęba, umieścić je w pojemniczku z mlekiem bądź solą fizjologiczną i jak najszybciej udać się do stomatologa. Jeżeli doszło do zwichnięcia całkowitego zęba (tzn. jego wybicia) metoda postępowania jest analogiczna do powyższej (uwaga – ząb podnosi się chwytając za koronę), bądź można dokonać samodzielnej replantacji zęba. W tym celu należy opłukać go pod bieżącą wodą, a następnie powtórnie, w jak najprostszej pozycji, włożyć utracony ząb w pusty zębodół i przygryźć chusteczkę higieniczną w celu jego stabilizacji.  W przypadku urazów zębów mlecznych nie można dokonać replantacji utraconego zęba. Pierwsza pomoc w tym wypadku obejmuje uspokojenie dziecka, zachęcenie go do wyplucia krwi, opłukanie ust wodą i jak najszybsze zgłoszenie się do stomatologa. W celu zmniejszenia ryzyka pojawienia się obrzęku i zatamowania krwawienia, można również przyłożyć dziecku chłodny kompres w okolicę bądź miejsce rany.