Próchnica wtórna

Próchnica wtórna zębów (łac. caries secundaria) to próchnica, która powstała pod założonym przez stomatologa wypełnieniem (plombą) bądź wokół niego. 

Rodzaje próchnicy wtórnej:

• próchnica wtórna zewnętrzna zwana również próchnicą powierzchniową – rozwija się tuż pod powierzchnią szkliwa na skutek zalegania nadmiernej ilości płytki nazębnej wokół wypełnienia. Przyczyną próchnicy wtórnej zewnętrznej jest niedostateczna higiena jamy ustnej;
• próchnica wtórna wewnętrzna zwana również próchnicą ścienną – rozwija się wzdłuż ścian wypełnienia. Przyczyną próchnicy wtórnej wewnętrznej jest niewłaściwe założenie wypełnienie przez stomatologa.

 Przyczyny próchnicy wtórnej:

• błędy popełnione przez stomatologa w czasie opracowywania bądź wypełniania ubytku (m. in. niezapewnienie odpowiedniej suchości pola zabiegowego czy niecałkowite opracowanie ubytku przy nieszczelności wypełnienia);
• zastosowanie słabej jakości materiałów stomatologicznych;
• odłamanie się brzegów wypełnienia;
• brak odpowiedniej szczelności brzeżnej.

Objawy próchnicy wtórnej

Próchnica wtórna na pierwszy rzut oka przypomina inne rodzaje próchnicy, przybiera bowiem postać ciemnej plamy, która pojawia się wokół założonego wypełnienia zęba. W jej przebiegu, przebarwieniu mogą również ulec tkanki zęba wokół wypełnienia bądź jego brzegów, w rezultacie tworząc ciemną obwódkę wokół plomby. Wokół wypełnienia może również wytworzyć się szczelina brzeżna, a jego brzegi mogą ulec rozmiękczeniu. W niektórych sytuacjach, w wyniku próchnicy wtórnej dochodzi do odpadnięcia fragmentu bądź całego wypełnienia, w konsekwencji czego dno ubytku zostaje odsłonięte i uwidacznia się zębina próchnicowa. 

Leczenie próchnicy wtórnej

W przypadku próchnicy wtórnej, której nie widać gołym okiem, stomatolog w celu dokładnego zdiagnozowania problemu wykonuje zdjęcie RTG zęba. Dotyczy to zwłaszcza zębów, które posiadają stare bądź słabej jakości wypełnienia.  Jeżeli próchnica wtórna manifestuje się wystąpieniem przebarwionej szczeliny brzeżnej wokół plomby, stomatolog odświeża brzegi za pomocą wiertła i zakłada nowe wypełnienie. W innych sytuacjach, gdy proces chorobowy jest bardziej zaawansowany, usuwa stare wypełnienie, ponownie opracowuje ubytek wiertłem i zakłada nowe, szczelne wypełnienie. Próchnica wtórna w każdym przypadku wymaga pilnego leczenia, bowiem niepodjęcie go w porę może doprowadzić do zapalenia miazgi, a to wiąże się już z koniecznością przeprowadzenia leczenia endodontycznego.